مغز چپ در مقابل مغز راست: واقعیت و خیال
به قلم: Lana Burgess
ترجمه: مینا اخوان، کارشناس مدیریت پژوهشی سازمان نظام پزشکی
نظارت و راهنمایی: دکتر حسن رودگری
دو نیمکره چپ و راست مغز هرکدام وظایف خاصی را به عهده دارند.سوال این است آیا امکان دارد یک نیمکره مغز بر دیگری غالب باشد و یا شخصیت فرد را تحت تاثیر خود قرار دهد؟ برخی معتقدند که یک فرد هم راست و هم چپ مغز بوده و به این بدان معناست که به صورت توامان هم فکر می کنند و هم عمل .در این مطالعه ما درستی یا نادرستی این ادعا را بررسی می کنیم و برای درک بهتر ویژگی های نیمکره چپ و راست مغز را مورد مطالعه قرار می دهیم.
نیمکره راست مغز در تصویر به صورت رنگی و نیمکره چپ به صورت ساده نمایش داده شده است.
مغز به دو نیمکره تقسیم شده است که می توانند مستقل از هم فعالیت کنند.
مغز یک عضو پیچیده با ساختاری شگفت انگیز است که از 100 میلیارد نورون یا سلول های مغزی ساخته شده است. وزن مغز 3 کیلوگرم است و با اینکه حدود 2% از وزن انسان را به خود اختصاص داده بالاترین میزان مصرف انرژی یعنی 20% از انرژی کل بدن را صرف عملکرد خود می کند. نیمکره چپ و راست مغز با تعداد زیادی از الیاف عصبی به هم متصل هستند و در یک بدن سالم دو طرف مغز با هم ارتباط دارند.هرچند به طور کلی دو نیکره مغز ملزم به برقراری ارتباط با هم هستند اما اگر یکی از نیمکره ها آسیب دید و ارتباط آنها قطع شد، فرد می تواند با داشتن یک نیمکره سالم هم نسبتا معمولی به زندگی خود ادامه دهد.
نیمکره چپ در مقابل نیمکره راست :
رفتار و عملکرد هر شخصی با توجه به غالب بودن نیمکره چپ یا راست مشخص می شود. این که فرد اهل عمل است یا تفکر!
این تصور که افراد همان طور که می توانند چپ دست یا راست دست باشند، می توانند چپ مغز یا راست مغز هم باشند جذاب و وسوسه انگیز است .گفته می شود افراد چپ مغز بیشتر تحلیلی،منطقی،جزئی نگر و حقیقت گرا، عددی و علاقه مند به تفکر در مورد حروف و کلمات هستند و افراد راست مغز بیشتر خلاق و مبتکر ، آزاد اندیش، قادر به دیدن تصاویر بزرگ(کلی نگر)، بصری و علاقه مند به تجسم کلمات تا تفکر در مورد آنها هستند.
نظر محققان چیست؟
استفاده از اسکن MRI چپ و راست مغز ( ترجمه ی متن زیر عکس)
مطالعه اخیر محققان بیانگر این است که تفکر مغز چپ در مقابل مغز راست درست نیست. با توجه به مطالعه انجام شده در سال 2013 و بررسی تصاویر 3 بعدی مغز بیش از 1000 نفر در این مطالعه، محققان فعالیت نیمکره چپ و راست را با استفاده از MRI بررسی کردند و نتایج مطالعات بیانگر این بود که افراد از هر دو نیکمره مغز خود نسبتا به طور یکسان استفاده می کنند و یکی بر دیگری غلبه ندارد.با این حال فعالیت مغز در افراد با توجه به این که چه کاری انجام می دهند متفاوت است.
به طور مثال مطالعه انجام شده در Plos Biology می گوید مراکز زبان در نیمکره چپ قراردارند در حالی که نیمکره راست متخصص برقراری ارتباطات احساسی و غیرکلامی است.تحقیقات انجام شده در زمینه تحریک مغز توسط Roger و W.Sperry در سال 1960 که منجر به دریافت جایزه نوبل شد بیانگر این موضوع است که اغراق فرهنگ مردمی موجب توسعه اعتقاد به وجود نیمکره چپ و راست شده است.
تفاوت و ویژگی های هر نیمکره:
اگرچه نمی توان مردم را به دوسته ی نیکمره چپ و راست تقسیم کرد اما بین این دو نیمکره تفاوت هایی وجود دارد و هریک از این دو خصلت و عملکردهای خاص خود را دارند که از جمله ی این تفاوت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
هیجان:
بروز هیجان چه در انسانها و چه در سایر موجودات زنده در دامنه ی عملکرد نیمکره راست قرار دارد و احساسات بیان شده و شناخته شده در افراد توسط این نیمکره برنامه ریزی می شود.
زبان:
مغز چپ در تولید گفتار فعال تر از مغز راست است. در اکثر افراد دو منطقه ی اصلی زبان وجود دارد، منطقه یBroca و Wernickes که هردو در نیمکره چپ یافت می شوند.
زبان اشاره:
زبان های مبتنی بر بصر نیز در دامنه ی نیمکره چپ قرار می گیرند . افراد ناشنوا در هنگام تماشای زبان اشاره تصاویر را به کلمه تبدیل می کنند به همین علت زبان اشاره نیز مانند گفتار در دامنه ی نیمکره چپ مغز قرار می گیرد.
چپ دست یا راست دستی:
افراد چپ دست و راست دست از نیمکره های متضاد مغز خود استفاده می کنند.یعنی فرد چپ دست برای انجام فعالیت های دستی خود از نیمکره راست و فرد راست دست از نیمکره چپ خود استفاده می کند .تشخیص دست چپ یا راست بودن از داخل رحم نیز امکان پذیر است برخی از نوزادان از هفته 15 ام انگشت شست دست راست یا چپ خود را می مکند.
نکته قابل توجه این است که تفاوت دو نیمکره چپ و راست مغز با توجه به عملکرد افراد مشخص می شود.نیمکره چپ مغز بیشتر درون گرا و نیمکره راست علاقه مند به ارتباط با دنیای خارج است و مطالعات جدید انجام شده بر مبنای تصویربرداری از مغز بیانگر این است که هیچ تفاوتی بین زنان و مردان در مورد استفاده از نیمکره چپ و راست مغز آنها وجود ندارد.
آیا تسلط نیمکره های چپ و راست در بین افراد متفاوت است؟
تسلط نیمکره های چپ و راست ممکن است در افراد متفاوت باشد اما طرح این موضوع نیاز به تحقیق بیشتری دارد.اینکه هرفردی از کدام نیمکره مغز خود بیشتر استفاده می کند با توجه به نوع فعالیت او متفاوت است هرکدام از نیمکره های مغز برای فعالیت خاص طراحی شده اند و تحت تاثیر این فعالیت می توان گفت که فرد از سمت راست مغز یا سمت چپ مغزخود استفاده می کند. بر اساس مطالعه انجام شده در سال 2014 محققان به این نتیجه رسیدند که 90 درصد افراد راست دست نیمکره چپ فعال تری دارند و حدود 70 درصد از افراد چپ دست نیز نیمکره راست فعال تری دارند .
نتیجه ی کلی این مطالعه بیانگر آن است که به طور کلی راست مغز یا چپ مغز بودن افراد از نظر علمی مورد تائید نیست و برخی افراد که معتقد به این نظریه هستند ممکن آن را با توانایی های خود مقایسه کنند با این حال نباید به عنوان یک نظریه علمی به آن نگاه کرد. نظریه چپ مغزی یا راست مغزی ممکن است مدت طولانی مورد بحث واقع شود اما نتیجه ی کلی اینطور عنوان می کند که فعالیت مغز در نیمکره راست یا چپ با توجه به نوع فعالیت فرد متفاوت است و هیچ کدام از دو نمیکره مغز بر دیگری تسلط ندارد.
برای مطالعه بیشتر به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://www.medicalnewstoday.com/articles/321037.php
