اولویت‌های پژوهشی

اولویت‌های پژوهشی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران

 

با توجه به ماهیت صنفی و اصل مردم نهاد (NGO) بودن سازمان نظام پزشکی، بدیهی است که اولویتهای پژوهشی سازمان ترکیبی ازعناوین علمی و صنفی مرتبط با علوم و یا مسایل حرفه پزشکی از یک سو و از سوی دیگر مسایل اجتماعی، خدماتی و اقتصادی مرتبط با موضوع سلامت  باشد. این سازمان طبق قانون وظیفه ارائه خدماتی را بطور مستقیم به جامعه پزشکی تحت پوشش وهمچنین به عموم مردم که دریافت کنندگان خدمات پزشکی هستند بر عهده دارد که این خدمات خود تشکیل دهنده موضوعات تحقیقی میتوانند باشند.

جمع کثیری از پزشکان، دندانپزشکان، داروسازان، فیزیوتراپها، ماماها، دکترای علوم آزمایشگاهی و گروههای پروانه دار همانند فیزیوتراپیستها، گروه های تغذیه، شنوایی شنایی و بینایی سنجی و امثالهم که عضو سازمان نظام پزشکی میباشند علاوه بر اشتغال در مراکز دولتی در بخش خصوصی نیز فعالیت دارند که این خود موجب ایجاد و دسترسی به دو نوع دیتای قابل استفاده (منابع خام تحقیقاتی) برای پژوهش میگردد. هرچند در بخش خصوصی حجم دیتا میتواند بزرگتر از همتای دولتی خود باشد اما نحوه تجمع دیتا غیر منسجم تر بوده و از پراکندگی و خاصیت کاربردی کمتری برخوردار است که ساماندهی آن خود از موضوعات پژوهشی مهم سازمان است.

تمامی گروهای شغلی تحت پوشش سازمان هم میتوانند از جانبی تامین کننده منابع اطلاعات پژوهشی بوده و هم از جانب دیگر نقش بازوهای اجرایی را در پژوهشهای مرتبط با هر دو بخش خصوصی و دولتی ایفا نمایند و در حقیقت این سازمان است که میبایست با ایجاد سازو کار لازم از چنین ظرفیتهای کلان ملی در راستای بررسی نیازمندیهای پژوهشی صنوف تحت پوشش خود و برای ارتقای علمی و عملی سطح کیفی و کمی خدمات سلامت که توسط آنان ارائه میشود بهره ببرد. فلذا امر پژوهش در سازمان نظام پزشکی برخلاف دانشگاهها و مراکز تحقیقات دولتی، رویکردی کاربردی تر و اجتماعی تر خواهد داشت و در نتیجه بیش از اینکه از طرحهای سازمان یافته دستگاههای اجرایی که محدویتهای خاص خود را در انتخاب و اجرا دارند از نیازهای جامعه تحت پوشش خود بجای آن تبعیت خواهد کرد.

بر مبنای همین اختلافات ماهیتی و زمینه ایی، سازمان نظام پزشکی کشور اقدام به تکمیل و بازسازی سیستم پژوهش خود در سال 1395 نمود و ساختار جدیدی را برای اجرای چشم انداز پژوهشی بلند مدت خود تدوین و تشکیل داد که شورای پژوهشی سازمان و حوزه های تابعه کشوری از جمله این تمهیدات میباشد.

بدیهی است نیل به این اهداف سازمان را به تشکیلاتی پژوهش-محور تبدیل خواهد نمود که میتواند از نتایج پژوهشهای کاربردی خویش در راستای بهبود خدمات سلامت در سطح ملی و ارتقای سازمانی خویش استفاده نماید. اهداف چشم انداز پژوهشی سازمان برای 5 سال آتی عبارتند از:

  1. 1. فراهم کردن زیر ساختارهای لازم به منظور تبدیل سازمان به یک موسسه پژوهش محور به نحوی که کلیه سیاستگذاریهای کلان سازمان بر مبنای نتایج حاصله از پژوهشهای راهبردی آن باشد.
  2. 2. تقویت ساختار شورای پژوهش و نهادینه کردن این تشکیلات در چارت سازمان نظام پزشکی
  3. 3. تبدیل سازمان به یک موسسه حامی پژوهش (Granting Body)
  4. 4. شناسایی و ارزیابی دائمی مشکلات، معضلات و آسیبهای درون سازمانی از طریق تحقیقات کوتاه و بلند مدت مستمر
  5. 5. شناسایی مشکلات، چالش ها و آسیبهای شایع و یا جدی موجود در بین شاغلان حِرَف پزشکی تحت پوشش سازمان و حِرَف مرتبط با اصل سلامت فردی و اجتماعی از طریق پژوهشهای میدانی
  6. 6. ایجاد سازوکار موثر و مستمر و دائمی در جهت جلب همکاریهای بخش خصوصی در امر پژوهشهای علمی
  7. 7. ایجاد تحرک تحقیقاتی و بنا نهادن سازوکارهای موثر در همین راستا
  8. 8. ایجاد ارتباط مستمر و پویا همراه با مشارکت موثر با معاونتهای پژوهشی دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی و موسسات پژوهشی داخلو خارج کشور
  9. 9. ساماندهی به وضعیت مجله علمی سازمان و ارتقای سطح فعلی
  10. 10. ایجاد مرکز راهنمایی و راهبردی سازمان برای هدایت و مساعدت به پژوهشگران کشور در راستای نیازهای علمی از جمله شناسایی و تعریف موضوع مقالات، متدولوژی، تنظیم بحث، پیشگیری از کپی برداری غیر مجاز Plagiarism ، ارتقای زبان مقالات و غیره
  11. 11. تهیه برنامه های مدون برای دوره های آموزش پژوهش
  12. 12. ایجاد بانک اطلاعات پژوهشگران برتر برای نیازهای پژوهشی سازمان
  13.  

اولویتهای پژوهشی کلان سازمان که در سطح ملی پیگیری میشود و حوزه ها در مناطق تحت پوشش خود از آنها تبیین و تدوین بومی تری خواهند داشت بشرح زیر است:

الف) پژوهشهای علمی

پژوهشهای علمی در تمام حوزه های علوم پزشکی که نتایج آن بهر نحوی توسط جامعه پزشکی مورد استفاده قرار گیرد در دستور کار خواهد بود. این پژوهشها میبایست متضمن شرایطی باشند که توسط شورای پژوهش سازمان تعیین میگردد و از جمله آن:

  1. 1. کاربردی بودن نتایج در استفاده روزمره بالینی وهمچنین پژوهشها باید مورد نیاز عملی جامعه پزشکی بوده واعم از بخش دولتی و خصوصی از نتایج آن منتفع گردند.
  2. 2. پژوهشهایی که به تولید و یا ارتقای گایدلاین های بالینی منجر شود در اولویت بالاتری خواهند بود.
  3. 3. پژوهش هایی که به سفارش دستگاههایی که در ارائه خدمات سلامت نقش دارند (همانند وزارت بهداشت، بهزیستی، هلال احمر و امثالهم) و یا تفاهمنامه پژوهشی با سازمان امضا کرده اند بشرط رعایت بند های 1 و 2 همین فهرست، در اولویت خواهند بود.
  4. 4. پژوهشهایی که از دیتا و منابع بخش خصوص استفاده نمایند و یا منجر به ارتقای سامانه های ذخیره و نگهداری دیتابیس بخش خصوص شوند با رعایت بندهای 1 و 2 همین فهرست در اولویت خواهند بود.
  5. 5. پژوهشهایی که به کاهش مصرف نامناسب دارو و بهبود فارماکوپه ایران با رویکرد حمایت از تولید با کیفیت داخل و اقتصاد مقاومتی بپردازند در اولویت خواهند بود.
  6. 6. پژوهشهایی که به تولید و یا ارتقای تولیدات تجهیزات و ملزومات پزشکی داخلی کمک نمایند و در راستای اقتصاد مقاومتی باشند در اولویت خواهند بود.
  7. 7. پژوهشهایی که در رابطه با تشخیص زودهنگام و یا کاهش میزان شیوع و بروز سرطانها باشند و یا مدلهای بالینی تخمین ریسک را برای جمعیت بومی ایران تولید نمایند با رعایت بند 1 و 2 همین فهرست در اولویت خواهند بود.
  8. 8. پژوهشهایی که بصورت مولتی سنتریک به شیوع بیماریها و یا پاسخ به درمان با رعایت بندهای 1 و 2 همین فهرست بپردازند و یا به بررسی مولتی سنتریک مسایل جامعه پزشکی توجه نمایند و نتایج آنها برای بهبود وضعیت کاربرد داشته باشد در اولویت خواهند بود.

ب) پژوهشهای صنفی

  1. 1. پژوهشهایی که منجر به ایجاد انگیزه و یا اشتغال برای فارغ التحصیلان جدید رشته های تحت پوشش سازمان گردند با رعایت بندهای 1 و 2 همین فهرست در اولویت خواهند بود.
  2. 2. پژوهشهایی که در رابطه با شرح وظایف سازمان بوده و نتایج آنها برای بهبود و یا بازنگری در خدمات و یا ساختار سازمان فایده داشته باشند در اولویت خواهند بود.
  3. 3. پژوهشهایی که به جایگاه و موضوعات اخلاق پزشکی، نحوه آموزش آن به گروههایشاغل در امر سلامت و یا میزان حضور و رعایت آن در فعالیتهای پزشکی بپردازند در اولویت خواند بود.
  4. 4. پژوهشهایی که به رابطه جامعه پزشکی با اجتماع عمومی و دریافت کنندگاه خدمات سلامت بپردازند و نتیجه آن به بهبود شرایط و ارتقای جایگاه و شان جامعه پزشکی و یا بیمار کمک کنند در اولویت خواهند بود.
  5. 5. پژوهشهایی که در رابطه با میزان موفقیت محتوای آموزش پزشکی و یا نقد و نحوه ارتقای آن باشند در اولویت خواهند بود.
  6. 6. پژوهشهایی که به نیازمندیها و معضلات شاغلین حِرَف پزشکی بپردازند و نتایج آن برای بهبود وضعیت اثرگذار باشد در اولویت خواهند بود.
  7. 7. پژوهشهایی که در رابطه با میزان موفقیت طرح تحول سلامت و یا بهبود و یا نقد علمی آن باشند و با همکاری وزارت بهداشت و دستگاههای زیر مجموعه آن انجام شوند در اولویت خواهند بود.

 

بدیهی است استفاده از ظرفیتهای علمی و اجرایی و دیتای دانشگاههای علوم پزشکی و اعضای هیئتهای علمی  و همچنین بهر برداری از دیتا و توانمندیهای حرفه ایی بخش خصوص در دستور کار شورای پژوهش و حوزه های تابعه آن میباشد و هرگونه پژوهشی که بطور مشترک بین بخشهای دولتی و خصوصی صورت پذیرد در اولویت ویژه قرار خواهد داشت بنحوی که مراکز علمی از دیتا و تجارب واقعی بخش خصوص بهره ببرند و بخش خصوص نیز ارتباط دانش افزا و کلاسیک تری را با مراکز علمی و جامعه پویای دانشگاهی ایجاد نماید که نیل به این امر هدف غایی و عالی سازمان نظام پزشکی در مباحث پژوهشی است. باید بتوانیم با کمک سایر مرامز و دستگاههای دخیل در امر سلامت، پژوهشهای پزشکی را در سطح کشور کاربردی تر، مبتنی بر نیاز روز جامعه شاغل در امر سلامت، و نزدیکتر به واقعیات اجتماع خود نماییم و در عین حال بعنوان نماینده جامعه پزشکی دیدگاه بهتر و عمیقتری نسبت به مسایل و وقایع و نیازمندیهای شغلی و صنفی جامعه پزشکی پیدا کنیم.

 

به امید سربلندی ایران اسلامی و سرافرازی جامعه خدوم پزشکی