علت دردهای پشت سر


علت دردها در پشت سر (اکسیپیتال) چیست؟

به قلم:  

ترجمه: مینا اخوان، کارشناس مدیریت پژوهشی سازمان نظام پزشکی

نظارت و راهنمایی: دکتر حسن رودگری

 دلیل اصلی سردرد می تواند وجود مشکلاتی در بخش های دیگری از بدن باشد .اما همیشه هم دلیلی برای آن وجود ندارد. سردرد ممکن است دلایل متفاوتی داشته باشد که این مقاله به پنج مورد از شایع ترین علت درد پشت سر می پردازد :

*  سردرد ناشی از تنش و اضطراب

* سردردهای میگرنی 

* استفاده بیش از حد دارو

* سردردNeuralgia  Occipital

* سردرد ناشی از ورزش های سنگین

ما همچنین در این مقاله نگاهی به علائم و روش های درمان احتمالی و روش های پیشگیری می کنیم.

  • 1-سردرد تنشی:

    - سردرد تنشی (TTH) شایع ترین علت درد در پشت سر می باشد که ممکن است بین 30 دقیقه تا 7 روز ادامه داشته باشد. علائم (TTH ) عبارتند از  احساس سفت شدن در پشت یا جلو سر، درد خفیف تا متوسط اما گاهی اوقات شدید و یا درد ایجاد شده به دنبال انجام ورزش های سنگین، تهوع یا استفراغ.

    در این نوع سردرد  اگر از نوع خفیف آن باشد مصرف آسپرین یا استامینوفن می تواند مؤثر باشد. راه های دیگری نیز برای درمان سردرد تنشی وجود دارد مثل : به کار گرفتن تکنیک های آرام بخش، رفتار درمانی،ماساژ درمانی ،فیزیوتراپی و استفاده از طب سوزنی.

    سردردهای تنشی ممکن است دلالی بسیاری داشته باشد که حتی بعضی از آنها شناخته شده نباشند. از دلایل عمده این سردرد ها می توان به استرس،خستگی و کمبود خواب، وعده های غذایی فراموش شده، آرتروز، دردهای سینوسی و  نوشیدن آب کم اشاره کرد.

  • 2-میگرن:

    میگرن نوعی سردرد تکراری است که از دوران کودکی شروع می شود و با بالا رفتن سن تشدید پیدا می کند و ممکن چندین بار در هفته تکرار شود. سردردهای میگرنی در خانم های بین 35 تا 45 سال شایع تر است. از علائم سردرد های میگرنی می توان به درد شدید در یکطرف سر ، تهوع و استفراغ ،اختلال بینایی، حساسیت بالا به نور ، سرو صدا و بو اشاره کرد لازم به ذکر است فعالیت بدنی سردردهای میگرنی را تشدید می کند .گاهی اوقات میگرن قبل از اورِرا - پیش درآمد میگرن و برخی انواع تشنج -  پیش می آید. در این وضعیت فرد دچار اختلالات بینایی و پرش چشم می شود .

    میگرن می تواند دلایل متفاوتی داشته باشد از جمله عوامل عاطفی ، جسمی ، محیطی ، رژیم غذایی یا استفاده از دارو ،

    اضطراب ، استرس و افسردگی، چراغ های پرنور، صدای بلند ، بوی تند و قوی، گرسنگی،استفاده از نوع خاصی از مواد غذایی مانند پنیر ، شکلات و کافئین، تغییرات هورمونی، استفاده از قرص های پیشگیری از بارداری.

     میگرن با مصرف داروهای ضد درد مانند آسپرین و یا استامینوفن و استراحت در یک اتاق تاریک درمان می شود .

    اما اگر داروهای معمولی موثر نبود پزشک ممکن است داروی ضد میگرن شناخته شده ای بنام triptans را تجویز کند که این دارو باعث کاهش عروق کوچک خونی می شود . درمان میگرن هرچه زودتر شروع شود موثرتر است.برای پیشگیری استفاده از  داروهای صرع ، افسردگی و فشار خون بالا، مدیریت استرس ، ورزش ، آرامش و فیزیوتراپی، از بین بردن عوامل شخصی مانند مصرف غذاهای خاص و درمان های هورمونی،استفاده مفرط از داروهای سردرد البته گاهی اوقات استفاده از دارو ایجاد مشکل نمی کند .اگر داروهای ضد درد برای سردرد بیشتر از دو یا سه بار در هفته بمدت طولانی مصرف شود.

     

  • 3-سردرد ناشی از استفاده بیش از حد دارو:

    سردرد ناشی از استفاده بیش از حد دارو ) که به اختصارMOH  نامیده می شود( ممکن است در صورت استفاده از داروهای مسکن تشدید شود. این سردردها از نوع سردردهای برگشتی بوده و گه گاه ممکن است مصرف مسکن ها  مشکلی برای فرد ایجاد نکند، با این حال استفاده از داروهای ضد درد بیشتر از دو یا سه بار در هفته برای این نوع سردرد می تواند باعث برگشت سردرد شود . علائم اصلی آن می توان به  وجود سردردهای مداوم تقریبا روزانه، احساس سردرد هنگام بیدار شدن از خواب و شروع سردرد بعد از توقف مصرف مسکن اشاره کرد ، سایر علائمی که می تواند با این سردرد همراه باشد داشتن حالت تهوع و اضطراب ، تحریک پذیری ،کمبود انرژی ، ضعف جسمانی ، گوشه گیری ، نداشتن تمرکز ، از دست دادن حافظه ، افسردگی است.

    معمولا بهترین درمان برای MOH این است که مصرف تمام داروهای ضد درد را متوقف کنید. ممکن است در ابتدا سردردها تشدید شوند اما این دردها به سرعت بهبود پیدا کرده و با گذشت زمان می توان از داروهای مسکن معمولی برای درمان استفاده کرد. در موارد حادتر بیمار می بایست برای قطع چرخه ی مصرف دارو به پزشک مراجعه کند تا به صورت  جسمی و روحی مورد مداوا قرار بگیرد چرا که قطع مصرف برخی از داروها مانند داروهای ضد افسردگی ممکن است مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند و پزشک می تواند با تجویز مصرف دوز مشخصی از دارو در طول روز به مرور زمان مقدار مصرف را کاهش و از بروز مشکل برای بیمار جلوگیری کند.برای جلوگیری از سردرد MOH افراد می باید از داروهای مسکن بیش از چند بار در هفته استفاده نکنند و اگر سردردی دارند که مجبور به استفاده ی روزانه دارو هستند حتما در این خصوص با پزشک خود مشورت کنند.

  • 4-سردردNeuralgia Occipital:

    این نوع سردرد از سردردهای دیگر متمایز است، که از پایه گردن شروع و تا پشت سر و سپس پشت گوش ادامه پیدا می کند و با آسیب یا تحریک اعصاب ناحیه  Occipitalکه از پشت گردن به پایه ی پوست سر می رسند مرتبط است. بیماری های زمینه ای، آسیب گردن یا علل ناشناخته ی دیگری می تواند عامل آسیب دیدگی یا تحریک این اعصاب باشد که با درد شدیدی هم همراه است.احساس خرد شدن و سوزش سر، تکان های مداوم و دردهای پرتابی ، دردی که  اغلب در یک طرف سر قرار دارد و با حرکت گردن شروع می شود ، احساس رطوبت در پوست سر ، حساسیت به نور از علائم این نوع سردرد است.

    علائم این نوع سردرد ممکن است با سردردهای میگرنی اشتباه گرفته شود. از تفاوت اساسی این دو نوع سردرد می توان به این علامت اشاره کرد که در سردردNeuralgia  Occipital هنگام فشار دادن پشت گردن و پوست سر دردی در این ناحیه  ایجاد می شود. گاهی اوقات پزشک ممکن است با تزریق بی حسی موضعی درد را کم کند و با انجام این کار عصب مسبب این  درد را شناسائی کند اگر درد کاهش پیدا کرد تشخیص پزشک درست بوده اما اگر تغییری ایجاد نشد پزشک نواحی دیگر را مورد بررسی قرار می دهد. همچنین پزشک معالج می باید سایر عواملی که می توانند منجر به درد شوند مانند آسیب دیدگی ستون فقرات یا دیسک، آرتروز، تومورهای احتمالی، نقرس، آسیب دیدگی عصب ناشی از دیابت،التهاب رگهای خونی و عفونت را نیز مورد بررسی قرار دهد. برای کاهش درد قراردادن کیسه های آب گرم در پشت سر، استراحت ، ماساژ ، فیزیوتراپی و مصرف داروهای ضد التهابی مثل آسپرین و یا ناپروکسن می تواند تا حد زیادی مؤثر باشد. اگر درد شدید باشد ممکن است به تزریق داروهای آرامبخش عضلانی نیاز شود و برای دردهای شدیدتر تزریق موضعی داروی های بی حسی یا استروئید پیشنهاد می شود و در موارد نادر ممکن است برای کاهش فشار ناشی از اعصاب این قسمت از بدن جراحی ضروری باشد .

     

  • 5-سردرد ناشیاز ورزش:

سردرد ناشی از ورزش همراه با فعالیت بدنی شدید می شود ، آنها به طور ناگهانی در حین ورزش یا بعد از ورزش شروع می شود و به سرعت تشدید می شوند . طیف گسترده ای از  تمرینات سنگین ورزشی مانند بلند کردن وزنه های سنگین، و...  باعث این درد می شود. علائم درد احساس در هر دو طرف سر است که می تواند 5 دقیقه تا 2 روز طول بکشد . این سردردها ممکن است علائمی مانند میگرن داشته باشند و علت آنها هنوز ناشناخته است. روشهایی برای جلوگیری از آن وجود دارد مانند مصرف  دارو را قبل از تمرین ، اجتناب از فعالیت های  شدید ، گرم کردن باید به صحیح بدن قبل از ورزش، نوشیدن مایعات به اندازه کافی ،خوردن غذاهای مغذی ، داشتن خواب کافی و در نهایت استفاده از آسپرین یا استامینوفن.

حدود 50 درصد بزرگسالان جهان حداقل یکبار در سال دچار  سردرد شدید می شوند که به دلیل داشتن درد زیاد ممکن است فرد احتیاج به استراحت داشته باشد. در حالت کلی سردرد بسیار شایع است و معمولا خطری به همراه ندارد اما اگر فردی به مدت طولانی و بدون دلیل به سردرد مبتلا شد بهتراست به پزشک مراجعه کند.

برای مطالعه بیشتر در این خصوص به لینک زیر مراجعه نمایید:

http://www.medicalnewstoday.com/articles/321017.php