کروموزوم های جنسی

اجازه دهید درباره کروموزوم‌های جنسی صحبت کنیم

چرا سلول های بنیادی پس از برنامه ریزی مجدد رفتار متفاوتی در بین مردان و زنان بروز می دهند

به قلم: تیم تحقیقاتی دانشگاه Leuven

ترجمه: محبوبه محمدزکی، کارشناس مدیریت پژوهشی سازمان نظام پزشکی

نظارت و راهنمایی: دکتر حسن رودگری

 

 

 

 

 

محققان برای برانگیختن سلول‌های بنیادی pluripotent  (iPS)  در حال تحقیق بر چگونگی برنامه‌ریزی مجدد آنها برای تولید سلول‌های اختصاصی هستند. محققان دریافتند که سلول‌های زن و مرد پس از فرآیند برنامه‌ریزی مجدد رفتار متفاوت دارند و این به دلیل تعداد مختلف کروموزوم‌های X است.

استفاده از سلول‌های پوست بیمار برای بازگرداندن بینایی‌اش؟ با وجود یک تکنیک امیدوار کننده به نام برنامه‌ریزی مجدد سلولی، این سناریوی علمی تخیلی ممکن است به زودی به واقعیت تبدیل شود. این تکنیک به دانشمندان امکان ایجاد سلول های بنیادی از سلول های پوست بیمار به عنوان مثال را می‌دهد. این سلول‌های بنیادی (که به عنوان سلول‌های بنیادی pluripotent  القاء شده یا سلول های IPS شناخته می شود) می توانند تقریبا به هر نوع سلول خاصی از بدن انسان تبدیل شوند، از جمله سلول‌هایی که ما برای دیدن به آن نیاز داریم.

کار با سلول‌های iPS دارای مزایای متعدد در مقایسه با سایر روش ها است. وقتی شما از سلول های بالغ برای ساخت سلول های iPS استفاده می کنید، بنابراین شما دیگر نیازی به جنین ندارید. علاوه بر این، سلول هایی که مجددا برنامه‌ریزی شده اند دارای DNA کاملا مشابه خود بیمار هستند، بنابراین احتمال رد آنها در بدن کمتر است.

وینسنت پاسک، متخصص سلول های بنیادی و استادیار دانشگاه کاتولیک لون بلژیک می گوید: برنامه‌ریزی مجدد سلولی، انقلابی در پزشکی است اما هنوز اطلاعات در مورد نحوه کار آن بسیار کم است.

کاترین پلات  از UCLA به همراه وینسنت پاسک از دانشگاه لون، مطالعه‌ی بین‌المللی را در مورد چگونگی برنامه‌ریزی مجدد سلول‌های بالغ برای تیدیل به سلول‌های iPS مدیریت کردند. پژوهشگران سلول‌های زنان و مردان را برای بررسی پهلو به پلوی آنها تفکیک کردند تا مراحل مختلف پروسه برنامه‌ریزی مجدد را در بین این دو بررسی کنند.

محققان دریافتند که سلول‌های زن و مرد پس از فرآیند برنامه ریزی مجدد، بطور متفاوت عمل می‌کنند و این به دلیل اختلاف در تعداد کروموزوم‌های  X (دو عدد در سلول های زن و یک عدد در سلول های مردانه) است.

وینسنت پاسک توضیح می دهد: در یک وضعیت عادی، یکی از دو کروموزوم X در سلول های زن غیر فعال است. اما زمانی که این سلول ها به سلول های iPS دوباره برنامه‌ریزی می‌شوند،X  غیر فعال، فعال می شود. بنابراین سلول های IPS زن حاوی دو کروموزومX  فعال خواهد شد، در حالی که مردان فقط یکی دارند. اکنون ما می دانیم که این عامل کروموزومی میتواند رفتار متفاوت سلول های مردانه و زنانه را پس از برنامه ریزی مجدد توضیح دهد، زیرا در طی زمان سلول های زن یکی از دو کروموزوم X را از دست می‌دهد و شروع به رفتارهایی بیشتر یا کمتر مانند سلول های IPS مرد می کنند.

تفاوت بین سلول های IPS مرد و زن برای یکی از فرآیندهای کلیدی در زمینه اپی‌ژنتیک بیشتر بیان می‌شود: متیلاسیونDNA، اصلاحاتی شیمیایی که فعالیت یک بخش DNA را بدون تغییر توالی آن تغییر داده یا متوقف می‌کند. محققان دریافتند که متیلاسیون DNA در سلول‌های IPS زنان پاک می‌شود، اما در سلول‌های مردانه، نمی‌شود.

دکتر کنستانتین کرونیز ازUCLA  می‌افزاید: مطالعه ما همچنین نشان می دهد که مسیر منتهی به سلول های iPS شامل استفاده از سوئیچ‌های کنترل خاص بر روی DNA به نام enhancers است.

وینسنت پاسک نتیجه می گیرد: نتایج ما نشان می دهد که مطالعه سلول‌های مردانه و زنانه به طور جداگانه کلید درک بهتر چگونگی ساخت سلول های iPS می باشد. اگر ما می خواهیم مدل های بهتری از بیماری ایجاد کنیم و به میلیون ها نفر بیماران منتظر درمان‌های موثرتر، کمک کنیم، باید این فرآیند را درک کنیم.

 

برای مطالعه بیشتر در این زمینه به لینک زیر مراجعه فرمایید:

https://www.sciencedaily.com/releases/2018/04/180419131111.htm